De woonwagencultuur
Woonwagenbewoners hebben een eigen cultuur. Het belangrijkste kenmerk is dat zij samen wonen en leven in bij voorkeur familieverband in de woonwagen op een woonwagencentrum. Maar de woonwagencultuur houdt meer in dan dat. Woonwagenbewoners hebben ook eigen gebruiken en tradities. Bijvoorbeeld nooit met schoenen aan de woonwagen betreden. Woonwagenbewoners zorgen ook voor elkaar, ouderen gaan niet naar een verpleegtehuis maar worden thuis verzorgd door kinderen. En woonwagens hebben geen bel, de deur staat figuurlijk altijd open.
Vereniging Behoud Woonwagencultuur
Omdat er te weinig plekken voor woonwagens worden aangelegd in Nederland, zijn veel woonwagenbewoners bang dat hun cultuur op den duur verloren gaat. Meerdere organisaties van woonwagenbewoners strijden daarom voor het behoud van woonwagenstandplaatsen. Een van die organisaties is de Vereniging Behoud Woonwagencultuur in Nederland opgericht. De vereniging heeft zich ingezet om de woonwagencultuur op te laten nemen op de Nationale inventaris immaterieel cultureel erfgoed Nederland. Net zoals Koninginnedag en de Nijmeegse vierdaagse ook op de nationale inventaris staan. En dat is gelukt. Op 15 augustus 2014 ondertekenden de oprichters van de vereniging, Jan Timmerman en Piet van Assendorp, officieel het certificaat van de plaatsing op de erfgoedlijst en ontvingen het bijbehorende logo van de directeur van het centrum voor
Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE).
Wat betekent plaatsing van de woonwagencultuur op de Nationale erfgoedlijst?
De staten die bij UNESCO zijn aangesloten besloten in 2003 om voortaan ook het immaterieel erfgoed – de tradities en rituelen die van generatie op generatie worden doorgegeven en die belangrijk zijn voor de identiteit van een gemeenschap – te gaan beschermen. Nederland heeft dat verdrag in 2012 ook ondertekend. Daarmee beloofde ons land dat het een klimaat zal scheppen waarin immaterieel erfgoed kan gedijen. Volgens de tekst van het verdrag hoort namelijk elk land ‘met alle geschikte middelen te werken om de erkenning van, het respect voor en de ontsluiting van immaterieel erfgoed in de maatschappij te verzekeren’.
Om op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed te komen, heeft de Vereniging Behoud Woonwagencultuur Nederland een erfgoedzorgplan gemaakt. Daarin zijn de problemen om de cultuur voor de toekomst te waarborgen in kaart gebracht. Een van de grootste problemen om de woonwagencultuur te handhaven en door te geven is het uitsterfbeleid van gemeenten.
De Vereniging Behoud Woonwagencultuur heeft met de ondertekening van het certificaat beloofd haar uiterste best te doen om de tradities van reizigers te behouden. Daarom vraagt zij gemeenten – in de gedachte van het UNESCO verdrag – om hulp en respect bij het beschermen van de woonwagencultuur.
Brochures over de woonwagencultuur
Samen met het VIE heeft de Vereniging Behoud Woonwagencultuur drie fraaie informatieve brochures uitgebracht over de woonwagencultuur. Een algemene brochure. Een brochure speciaal voor gemeenten. En een lesbrief voor scholieren en/of scholen.
Je kunt de brochures downloaden door op de afbeeldingen te klikken.