NS komt Holocaust-slachtoffers tegemoet
De NS gaat een tegemoetkoming betalen aan Joden, Roma en Sinti die de Holocaust hebben overleefd, of aan nabestaanden. Het gaat in totaal om ongeveer 6.000 personen, schat de NS: 500 overlevenden en 5500 nabestaanden. Dat heeft directeur Van Boxtel van de NS tijdens een persconferentie in het Spoorwegmuseum gezegd.
De tegemoetkoming is bedoeld voor mensen van Joodse, Roma en Sinti komaf die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de NS zijn vervoerd. De meesten van hen, 110.000 Joden en 245 Roma en Sinti, werden per trein naar kamp Westerbork getransporteerd, en van daaruit naar de concentratie- en vernietigingskampen. Slechts 5.000 van hen keerden terug.
Zwarte bladzijde
De transporten zijn een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de NS. De transporten werden uitgevoerd op bevel van de Duitsers, maar de Nederlandse Spoorwegen hebben zich nooit verzet tegen de deportatie van de Joden, Roma en Sinti. Erger: de NS heeft er rekeningen voor ingediend en er, volgens de NOS, ongeveer 2,5 miljoen aan verdiend.
Ook verzetsmensen, communisten en anderen zijn door de NS vervoerd naar kampen. Zij krijgen geen tegemoetkoming van het spoorbedrijf. De NS heeft besloten zich alleen te richten op de mensen die slachtoffer zijn geworden van volkerenmoord: Joden, Roma en Sinti. Mogelijk volgen van andere gedeporteerde groepen nu ook claims.
Waaruit bestaat de tegemoetkoming
De NS maakt onderscheid tussen drie groepen slachtoffers: de overlevenden, de weduwen of weduwnaars, en de kinderen.
Overlevenden
Joden, Roma en Sinti die nu nog in leven zijn en die tijdens de Tweede Wereldoorlog op bevel van de bezetter per spoor zijn vervoerd naar Westerbork, Vught of Amersfoort met het oogmerk om hen naar een concentratie- of vernietigingskamp buiten de landsgrenzen te vervoeren met het doel hen als bevolkingsgroep uit te roeien krijgen een tegemoetkoming van 15.000,-. Dezelfde tegemoetkoming krijgen Joden, Roma en Sinti die vanuit andere locaties in Nederland rechtstreeks naar concentratie- en vernietigingskampen in het buitenland zijn vervoerd.
Weduwen en weduwnaars
Als de bovengenoemde mensen niet meer in leven zijn, dan krijgt de weduwe of weduwnaar een bedrag van 7.500,-
Kinderen
Als ook de weduwe of weduwnaar niet meer leeft, dan komen de kinderen samen in aanmerking voor de volgende tegemoetkoming:
– als het oudste nog levende kind geboren is voor 8 mei 1945, een tegemoetkoming van 7.500,- voor de kinderen tezamen;
– als het oudste kind na 8 mei 1945 is geboren, een tegemoetkoming van €5.000,- voor de kinderen tezamen.
Bij deze regeling geldt de situatie zoals die was op 27 november 2018, de dag waarop de NS heeft besloten om met een tegemoetkoming te komen. Dat betekent dat als iemand na die datum is overleden, de wettelijke erfgenamen dan aanspraak kunnen maken op de individuele tegemoetkoming waar diegene op 27 november nog recht op had.
Een voorbeeld: meneer A is een van de getransporteerden die tot de eerste categorie horen. Op 27 november 2018 was hij nog in leven, en zou dus recht hebben op een individuele uitkering van 15.000,-. Maar meneer is onlangs overleden. Dan kunnen de nabestaanden (zijn weduwe of weduwnaar, en als die niet meer in leven is zijn kinderen gezamenlijk) voor hem aanspraak maken op 15.000,-.
Dezelfde regeling geldt voor weduwen, weduwnaren en kinderen die op 27 november nog wel, maar inmiddels niet meer in leven zijn. De wettelijke erfgenamen kunnen dan aanspraak maken op de individuele uitkering waar diegene recht op had.
De NS heeft een speciale website gemaakt waar nieuws over de tegemoetkoming te volgen is. Binnenkort zullen hier de formulieren op komen te staan waarmee u een tegemoetkoming kunt aanvragen. Op de site is ook het volledige advies te vinden van de commissie over de tegemoetkoming.
Achtergrond tegemoetkoming
In 2005 bood de NS openlijk excuses aan voor haar rol in de oorlog. Om de slachtoffers te herdenken steunt het bedrijf allerlei collectieve projecten. Maar tot individuele tegemoetkomingen heeft de NS nooit willen overgaan.
Salo Muller
Eind vorig jaar kwam daar verandering in, dankzij een drie jaar durende strijd van Salo Muller. Deze oud-fysiotherapeut van Ajax verloor beide ouders tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij werden in 1941 gearresteerd en vervolgens per trein naar Westerbork gebracht. Van daaruit zijn ze getransporteerd naar Auschwitz, waar ze uiteindelijk werden vergast.
Een aantal jaren geleden hoorde Salo Muller dat de Franse spoorwegen waren overgegaan tot een compensatie voor de slachtoffers van de Holocaust. Daarop besloot hij de NS ook om een tegemoetkoming te vragen voor de slachtoffers. Het bedrijf heeft miljoenen verdiend aan de transporten en veel leed veroorzaakt, is zijn verwijt.
De herinneringssteentjes in kamp Westerbork. Met sterretje voor de omgekomen Joden en met vlammetje voor de omgekomen Sinti en Roma.
Advies commissie
Op 27 november vorig jaar zwichtte de NS onder de druk van Muller, nadat deze met een rechtszaak had gedreigd. Directeur van Boxtel maakte bekend dat de NS de slachtoffers en nabestaanden van de Holocaust tegemoet zal komen. Een commissie, onder leiding van Job Cohen, boog zich de afgelopen maanden over de vraag wie voor tegemoetkoming in aanmerking komt en wat de hoogte daarvan is. De NS heeft het advies van de commissie, dat onlangs is uitgebracht, overgenomen.
Historisch onderzoek
De NS gaat ook een diepgaand onderzoek instellen naar de rol van het bedrijf tijdens de Tweede Wereldoorlog, zoals de commissie ook heeft geadviseerd.
Beste
Ben ook sinto uit belgie en zijn ook van mijn families overleden