Documentaires cultuur en geschiedenis
Documentaires, reportages en ander beeldmateriaal over de cultuur en geschiedenis van bewoners van woonwagens.
-
Sinti en Roma in beeld
In zijn indrukwekkende documentaires Een stukje blauw in de lucht en Verbroken stilte spreken Sinti en Roma, waarvan velen voor het eerst, over de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, de pijn die de herinnering nog altijd oproept en de parallellen met het heden. Andere films die Bob Entrop heeft gemaakt over Sinti en Roma zijn De Witte Raaf, Het Wij Volk, Zigeunermuziek doet pijn, Muzikanten voor het leven, Volk zonder eigen land en de serie Nooit alleen, Water en Vuur, Aap noot Mies en Eigen baas. Zijn laatste film verhaalt over het leven van drie Sinti en Roma vrouwen in Nederland, Gedeelde trots. Alle films of trailers zijn te bekijken op https://vimeo.com/album/2567347.)
Verbroken stilte, deel I
[embed]https://vimeo.com/63719522[/embed]Verbroken stilte, deel II
[embed]https://vimeo.com/63692450[/embed] -
Dubbel Leven, documentaire over beroepsactivist Tom de Booij
De 88-jarige Tom de Booij wil de sloop van een woonwagen beletten en wordt gearresteerd. Thuisgekomen speelt hij golf in de achtertuin van zijn villa. Wat beweegt deze activist voor de rechten van bewoners van woonwagens? Waarom kiest een man van de elite voor de underdog? De documentaire volgt Tom als hij de woonwagenbewoners steunt in hun strijd tegen het uitsterfbeleid en bevriend raakt met (Klompen) Jan Schneider, al evenzeer activist pur sang. Dagboekfragmenten geven inzicht in de transformatie van de wetenschapper en alpinist De Booij tot de beroepsactivist die hij tot op de dag van vandaag is. Dubbelleven is een documentaire over een fascinerende man die aan zijn afkomst probeert te ontsnappen. Regisseur: Ruud Bakker -
De Hokjesman duikt in de wereld van de reizigers
VPRO's Hokjesman Michiel Schaap probeert door te dringen tot het reizende volk van woonwagenbewoners, kermisexploitanten en circusfamilies. Waar komt die reislustige traditie vandaan en hoe verhouden de groepen zich onderling tot elkaar? Hoe gaan de woonwagenbewoners om met het criminele imago dat aan de ‘kampers’ kleeft? Ben je nog steeds een reiziger als je je nooit meer verplaatst? En hoe denkt de reiziger over de burger buiten het woonwagencentrum?
Reportage uit 2015, VPRO.
-
Wat nu: woonwagenbewoners
De geschiedenis maakt duidelijk dat woonwagenbewoners eigenlijk nooit hebben kunnen wonen en leven zoals zij dat willen. Eerst werd het traditionele rondtrekken verboden en werden ze in grote kampen bij elkaar gezet, afgeschermd van de buitenwereld en met eigen scholen. Daarna was spreiding over kleine locaties het devies. En in de toekomst het wonen in stenen huizen? Pieta van Alphen, jarenlang actievoerder voor zelfbeschikking van woonwagenbewoners, vertelt het verhaal van de mensen uit de wagen. VPRO, juni 2012
-
Het oude kamp
Filmpje aan de hand van foto's over het oude woonwagencentrum in Leiden. Met tekst en muziek van Wim van Esch.
-
Andere Tijden: woonwagenbewoners
Verscholen in een nieuwbouwwijk, aan de rand van een industrieterrein of op een terreintje net buiten de bebouwde kom; overal in Nederland staan kleine groepjes woonwagens. Bijna onzichtbaar. Een toevallige passant ziet een hek, een muur, een poortje. Het leven achter de muur wekt nieuwsgierigheid. Vanwaar deze autonome eilandjes in ons aangeharkte landschap? Waarom wonen in een wagen als er niets meer te rijden valt? Het programma Andere Tijden sprak met woonwagenbewoners en zette de feiten op een rijtje. © NPS VPRO 2000
-
De reis
Compilatie uit de fotoexpositie 'De reis - beelden uit Beukbergen' over verleden en heden van woonwagenbewoners, met muziek van Nico Donkervoort.
-
Sinti, Roma & Gadje
In 2008 maakte Pieter van Huystee voor IKON tv een tweeluik over de geschiedenis van Sinti en Roma in Nederland, Sinti, Roma & Gadje: Zigeuners in Nederland. De Tweede Wereldoorlog vormt het startpunt van het tweeluik. De documentaire schetst aan de hand van interviews met zigeuners, politici en ambtenaren en met gebruikmaking van uniek, soms onthutsend archiefmateriaal, een verhelderend beeld van de bewogen geschiedenis van de zigeuners in Nederland.
In Nederland leven ruim 5000 Sinti en Roma, afstammelingen van zigeuners die al eeuwen in West- en Oost-Europa wonen. Voor sommige Sinti en Roma is 'zigeuner' een scheldwoord, anderen zien het juist als een geuzennaam. Vaak worden de zigeuners op één lijn gesteld met woonwagenbewoners, zelf maken ze op grond van hun culturele achtergrond een scherp onderscheid. Niet-woonwagenbewoners worden door hen aangeduid met 'gadje' (burgers).
In de jaren vijftig reizen de zigeuners nog vrij door Nederland, daarna worden ze samen met andere woonwagenbewoners bij elkaar geplaatst in grote woonwagencentra. Rondtrekken mag niet meer en hun ambulante werk, zoals messen slijpen, raken ze kwijt. Ze moeten noodgedwongen een beroep doen op een uitkering en maken zich daarmee afhankelijk van de Nederlandse overheid.
In de jaren zeventig worden honderden Joegoslavische zigeuners die illegaal naar Nederland kwamen met een Generaal Pardon gelegaliseerd. Ze worden, dit najaar precies 25 jaar geleden, opgevangen in elf gemeenten en moeten volgens plan in vijf jaar geïntegreerd zijn in de Nederlandse samenleving. Veel zigeuners geven hier gehoor aan, een deel van hen gaat in huizen wonen. Maar van de geplande integratie en emancipatie komt weinig terecht.
Er zijn tot op heden problemen op het gebied van huisvesting, scholing en werk. Het grootste probleem van de zigeuners is echter het negatieve imago dat hen aankleeft en de daarmee gepaard gaande vijandige houding van burgers. Voor de nieuwe generaties zigeuners is wegtrekken geen optie meer. Zoals één van hen zegt: "Er is geen plek om naar toe te vluchten. We moeten er hier iets van maken."
De tweeluik kan bij de Ikon nabesteld worden.