Grootschalige politie invallen, kan dat zo maar?
Het zal ook u niet ontgaan zijn dat de overheid de laatste jaren op heel veel woonwagencentra invallen heeft gedaan. Het offensief, zo zal ik het maar noemen, begon in Maastricht waar in 2003 met 800 man de Vinkenslag werd binnengevallen. Daarna is dat nog een paar keer herhaald op iets kleinere schaal. De kranten staan bol met berichten over invallen, en als u googled zult u zien dat er vrijwel dagelijks invallen plaatsvinden.
De Rijksoverheid is al jaren bezig met het ontwikkelen en uitvoeren van beleid speciaal gericht op zogenaamde vrijplaatsen. In 2005 hebben alle gemeente een dringende oproep gekregen van het Rijk om op te gaan treden op vrijplaatsen waaronder woonwagencentra. Uit onderzoek is gebleken dat de gemeente aangeven dat er in 5 % van de gevallen sprake is van een woonwagencentrum dat gezien moet worden als vrijplaats en in 10 % van de gevallen is sprake van een geweldsdreiging, aldus VROM, pag.3 Werken aan Woonwagenlocaties een uitgave van de VROM inspectie 2007.
Hieruit blijkt dat het maar gaat om een zeer klein percentage van de woonwagencentra in Nederland, 5%, waar problemen zouden zijn.
Drie mogelijkheden
Mag dat nu zomaar was de vraag die ik van de redactie kreeg. Ik zal proberen deze vraag hierna te beantwoorden. Het is wel een vrij ingewikkelde zaak maar ik hoop dat ik het een beetje begrijpelijk kan opschrijven.
We moeten een verschil maken tussen het optreden van de politie als opsporingsdienst en als hoeder van de openbare orde aan de ene kant en de politie als ondersteuning in geval van het optreden van de gemeente in het kader van bestuursdwang aan de andere kant. Het ingewikkelde is dat al deze drie mogelijkheden om op te treden vaak tegelijk worden gebruikt.
Daarnaast is de gemeente vaak ook eigenaar zijn van de standplaatsen en de grond er omheen en kan ook op deze titel optreden tegen in gebruik nemen zonder recht van hun grond.
Strafrechtelijk onderzoek
Bij de grote invallen is er meestal sprake van een strafrechtelijk onderzoek gecombineerd met bestuursdwang. Meestal heeft de politie van tevoren informatie ingewonnen of gekregen waardoor zij menen dat er voldoende verdenking bestaat dat er overtredingen plaatsvinden van de Strafwet. Meestal betreft het onderzoeken naar hennepteelt en/of wapenbezit. Vaak worden deze strafrechtelijke onderzoeken gestart naar aanleiding van anonieme tips of tips vanuit het criminele circuit, de zogenaamde Cie-informatie. Zeg maar de geheime dienst van de politie. De politie kan dan niet zomaar verder gaan onderzoeken. De officier van justitie moet er dan aan te pas komen en vaak ook de rechter-commissaris. De twee beschikken namelijk over bevoegdheden die de politie nodig heeft om verder te kunnen gaan met hun onderzoek. De politie zal dan gaan afluisteren en observeren. Als men meent voldoende aanwijzingen te hebben dat er strafbare feiten plaatsvinden en ook een redelijk vermoeden hebben wie daarbij betrokken zijn dan kunnen zij de officier vragen om te mogen binnenvallen.
Bestuursdwang
De gemeente zal daarnaast zelf onderzoek gedaan hebben naar eventuele bouwsels die zonder bouwvergunning geplaatst zijn. De gemeente is dan bevoegd deze af te breken. Dat kan in principe niet zomaar op stel en sprong. Dat mag alleen als er direct gevaar dreigt, bijvoorbeeld brandgevaar of ontploffingsgevaar. Anders zal de eigenaar eerst aangeschreven moeten worden en kan deze hiertegen procederen.
Politie
De politie mag uw woonwagen en uw schuur alleen tegen uw wil betreden als zij daartoe een machtiging hebben. In bijzondere gevallen kan het ook zonder maar dat zal zich niet zo vaak voordoen. De machtiging dient op verzoek getoond te worden en er dient een verslag van het binnentreden opgemaakt te worden. Het tegen de wil binnentreden en doorzoeken op grond van de Opiumwet en de wet wapens en munitie is voor de politie vrij eenvoudig. Er worden niet erg strenge eisen gesteld aan de mate van verdenking. Een anonieme tip kan al genoeg zijn.
Veel bevoegdheden
Gemeenteambtenaren hebben de laatste jaren ook steeds meer bevoegdheden gekregen om plaatsen te betreden tegen de wil van de bewoner. Voor het uitoefenen van hun wettelijke bevoegdheden, bijvoorbeeld op grond van de Woningwet, mogen zij erg veel.
Kortom de overheid heeft erg veel bevoegdheden en mogelijkheden om op te treden. Vaak zal er gebruik gemaakt worden van een combinatie van bevoegdheden en zal worden optreden zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk.
door: Sjoerd Jaasma, advocaat woonwagenzaken
* Dit artikel werd eerder geplaatst in Wiel 6-2009
Reacties zijn gesloten.